Gun Naomi Osaka werkgeluk

Naomi Osaka heeft de wereld een parabel geschonken over wat er mis gaat op het werk met mensen die psychisch kwetsbaar zijn. Denkbeelden over mentale gezondheid verstoren soms de samenwerking., betoogt Ad Bergsma in De Volkskrant.

Omslag Handboek WerkgelukWaarom u dat werkgevers bereid zijn mensen met ernstige psychische stoornissen een baan aan te bieden? Als ik deze vraag stel tijdens een presentatie of les, dan luidt het antwoord meestal dat werkgevers graag maatschappelijk verantwoord willen ondernemen of loonsubsidie kunnen krijgen. Standaard vergeten is het inzicht dat psychisch kwetsbare mensen simpelweg een bijdrage leveren aan het bedrijfsresultaat. Dat geldt zeker voor Naomi Osaka die de laatste jaren kampt met depressies, maar absoluut een sieraad is voor de sport. Geen enkele tennisster presteerde de afgelopen twee jaar zo goed op de grote toernooien.

Het gaat mis als Osaka op sociale media aankondigt de persconferenties de komende weken te zullen vermijden, omdat ze haar mentale gezondheid wil beschermen. De boetes die ze hiervoor zou krijgen, neemt ze voor lief. Ze hoopt dat die terechtkomen bij de geestelijke gezondheidszorg.

https://youtu.be/mheNbuujSGQ

Osaka als human resource

De toernooidirectie reageert hard. Als Osaka de persconferenties blijft weigeren, volgt niet alleen uitsluiting van het toernooi, maar ook van alle volgende grandslamtoernooien. De toernooidirectie ziet Osaka niet als worstelend mens, maar als een schakel in het eigen productieproces van televisievermaak. Eventuele tranen tijdens een persconferentie zijn in dit perspectief een soort bonus. Ze trekken alleen maar extra aandacht.

De boodschap: geen enkele tennisser is groter dan de sport en deze ‘diva’ moet zich schikken in het uitgedachte systeem. Osaka trekt zich hierop terug uit het toernooi met de minst diva-achtige reden denkbaar. Ze wil niet dat de rel rond haar persoon afleidt van de sport.

Psychologiseren om gehoord te worden

Hoe moeten we de liefdeloze hardheid van de toernooidirectie tegenover zo’n mooie sporter verklaren? Mogelijk is de verwetenschappelijkte kijk op mentale gezondheid tussen de toernooidirectie en Osaka komen te staan. Ze hebben geen tijd genomen elkaars standpunten rustig door te nemen en samen te zoeken naar een oplossing.

Osaka zet in het begin van de rel hoog in door te zeggen dat de persconferenties een te grote aanslag doen op haar mentale gezondheid. Zo lijkt ze de verantwoordelijkheid voor haar afkeer van persconferentie te ontlopen. Feitelijk is ze niet meer op haar keuze aanspreekbaar, want geen goed bedoelend mens zou er bezwaar tegen kunnen maken dat ze mentale gezondheid beschermt. Osaka ‘gebruikt’ kwetsbaarheid als middel om haar zin te krijgen.

De excuuspsycholoog

De toernooidirectie doet vervolgens een poging zowel de kool als de geit te sparen. Osaka moet zich blootstellen aan het vragenvuur, maar kan wel psychologische begeleiding krijgen om haar mentale gezondheid te beschermen. Dat is toch een beetje als iemand vragen in de drek te springen, omdat je daarna een douche ter beschikking stelt. Het gaat voorbij aan de beleving dat drek vies is.

Het trieste gevolg is dat beide partijen nu beschadigd zijn. De toernooidirectie heeft haar onvermogen om rekening te houden met sporters in de etalage gezet en Osaka zal voortaan door de pers op de huid gezeten worden voor smeuïge quotes over haar kwetsbaarheid.

Werk maken van werkgeluk

De oplossing is eenvoudig. Hou medewerkers te vriend door ze een uitzonderingspositie te gunnen als ze dat nodig hebben. Werkgevers die rekening houden met de subjectieve beleving van medewerkers krijgen daar uiteindelijk veel voor terug. Op die manier hoeven werknemers geen beroep meer te doen op de psychologische begrippen om gehoord te worden. De werkgever heeft op haar beurt de psycholoog niet nodig als schaamlap voor de eigen dwingelandij. Psychische kwetsbaarheid zou iets moeten zijn waar we vanzelfsprekend rekening mee houden, omdat ieder mens ertoe doet. Serena Williams stelde deze vorm van menselijkheid centraal, toen ze simpelweg zei: ‘Ik snap wat ze doormaakt en zou willen dat ik haar even kon knuffelen’.